«اکسل» (Accel) و «پروسوس» (Prosus)، دو شرکت سرمایهگذاری معتبر و باسابقه جهانی، از آغاز همکاری جدیدی برای حمایت مالی از استارتاپهای هندی از همان «روز صفر» (day zero) خبر دادند. این شراکت، بنیانگذارانی را هدف قرار میدهد که به دنبال ساخت راهحلهایی در مقیاس بسیار بزرگ برای تودههای مردم در این غول جنوب آسیا هستند.
این همکاری که روز دوشنبه (۲۶ اکتبر) اعلام شد، از جنبهای دیگر نیز اهمیت دارد: این نخستین بار است که پروسوس، که در سطح جهانی معمولاً روی سرمایهگذاریهای مراحل پایانی (late-stage) متمرکز است، وارد سرمایهگذاری در «مرحله شکلگیری» (formation stage) یک استارتاپ میشود.
بر اساس این توافق، هر دو شرکت به صورت مشترک و از اولین روزهای یک استارتاپ، در آن سرمایهگذاری خواهند کرد. تمرکز اصلی آنها بر شرکتهایی است که به دنبال حل چالشهای سیستمی در بخشهایی مانند اتوماسیون، گذار انرژی، خدمات اینترنت و تولید هستند.
تغییر اکوسیستم هند: از «انطباق» مدل جهانی به «خلق» مدل بومی
هند، پرجمعیتترین کشور جهان با بیش از ۱.۴ میلیارد نفر، شاهد رشد انفجاری اقتصاد دیجیتال خود است. این کشور با بیش از یک میلیارد کاربر اینترنت و ۷۰۰ میلیون کاربر گوشی هوشمند، زیرساختهای دیجیتالی قدرتمندی مانند «رابط پرداخت یکپارچه» (UPI) و «آدهار» (Aadhaar) را توسعه داده است.
با این حال، بخش عمدهای از فعالیتهای استارتاپی هند تا به امروز بر «انطباق دادن» مدلهای کسبوکار موفق جهانی متمرکز بوده است. شرکتهای کمتری جرأت کردهاند به سراغ چالشهای بزرگ، پیچیده و بومی هند بروند. اتحاد اکسل و پروسوس دقیقاً به دنبال تغییر همین رویه است.
این مشارکت، در واقع گسترشدهنده برنامه «Atoms X» شرکت اکسل است که در ماه جولای برای حمایت از استارتاپهای «فناوری جهشی» (leap tech) راهاندازی شده بود؛ شرکتهایی که روی مشکلات بزرگ و سیستممحور کار میکنند.
«پراتیک آگاروال» (Pratik Agarwal)، یکی از شرکای اکسل، در مصاحبهای در این باره گفت: «ما احساس میکنیم اکنون زمان آن فرا رسیده که اکوسیستم استارتاپی هند از انطباق کسبوکارهای جهانی به سمت ایجاد مدلهای هندی حرکت کند؛ مدلهایی که به هند کمک میکند تا در مسیر تبدیل شدن به یک کشور توسعهیافته جهش کند.»
او افزود که استارتاپهایی که روی راهحلهای در مقیاس جمعیت (population-scale) کار میکنند، اغلب برای جذب سرمایه اولیه کافی دچار مشکل هستند، زیرا دورههای بازدهی (gestation) طولانیمدتی دارند و پیش از رسیدن به نتیجه معنادار، با خطر رقیق شدن سهام (dilution) مواجهاند.
استراتژی پروسوس: یافتن «تنسنت» بعدی در روز صفر
بر اساس این مشارکت، پروسوس متعهد شده است که سرمایهگذاری اکسل را در هر شرکت «مچ» کند (مطابقت دهد). در واقع هر مقداری که شرکت “اکسل” (Accel) در یک استارتاپ سرمایهگذاری کند، شرکت “پروسوس” (Prosus) نیز متعهد شده است که دقیقاً «معادل همان مبلغ» را سرمایهگذاری کند.
چکهای اولیه سرمایهگذاری بین ۱۰۰ هزار تا ۱ میلیون دلار خواهد بود که این رقم میتواند در طول زمان افزایش یابد.
«آشوتوش شارما» (Ashutosh Sharma)، رئیس اکوسیستم هند در پروسوس، انگیزه این شرکت را اینگونه توضیح داد: «با توجه به جاهطلبی بسیار بزرگ این بنیانگذاران و مشکلات فوقالعاده دشواری که در تلاش برای حل آن هستند، منطقی بود که منابع خود را کنار هم بگذاریم.»
پروسوس که مقرش در آمستردام است، سرمایهگذاریهای کلیدی بزرگی در هند مانند «سوییگی» (Swiggy)، «میشو» (Meesho) و «پییو» (PayU) را در کارنامه دارد.
شارما در نکتهای جالب اشاره کرد که اگرچه پروسوس سرمایهگذاری را مچ میکند، اما لزوماً به دنبال سهم سهام معادل در دور اول نیست. او به تککرانچ گفت: «برای ما، گرفتن آن سهام در دور اول اصلاً مهم نیست. اگر بتوانیم امروز، واقعاً یک سوییگی، میشو، یا تنسنتِ فردا را شناسایی کنیم، این خود یک موفقیت کافی است.»
هند، اولویت استراتژیک در نظم نوین جهانی
این اتحاد در بحبوحه تنشهای ژئوپلیتیکی فزایندهای رخ میدهد که جریان سرمایه، زنجیرههای تامین فناوری و دسترسی به بازارها را مختل کرده است. این وضعیت، سرمایهگذاران جهانی را بر آن داشته تا ارزیابی کنند که سرمایه در کجا میتواند به طور ایمن و در مقیاس بزرگ مستقر شود.
هند با بازار داخلی عظیم، زیرساخت دیجیتال در حال گسترش و استخر عمیق استعدادهای فنی، به طور فزایندهای به عنوان یک اولویت استراتژیک در این چشمانداز جدید دیده میشود.
آشوتوش شارما همچنین به نقش هوش مصنوعی اشاره کرد: «در این تحول مبتنی بر هوش مصنوعی، برخی کشورها مانند آمریکا و چین، ذینفعان نامتناسبی خواهند بود… جاهطلبی ما با این برنامه این است که آیا هند میتواند جایگاه واقعی خود را در این “انقلاب فناوری جهشی”، نه فقط در هوش مصنوعی، بلکه فراتر از آن، پیدا کند؟»
این شرطبندی بلندمدت بر هند در حالی صورت میگیرد که آمارها نشان میدهد بودجه VC در این کشور در نیمه اول سال ۲۰۲۵، با ۲۵ درصد کاهش سالانه به ۴.۸ میلیارد دلار رسیده است. با این حال، این شراکت نشان میدهد که سرمایهگذاران جهانی کلان، همچنان بر آینده بلندمدت هند متمرکز هستند.