صبح امروز بیست و چهارم دی ماه، جلسه بررسی چالش‌های حوزه دارو و نسخ الکترونیک توسط کمیسیون سلامت و کمیسیون تحول، نوآوری و بهره‌وری دانش‌بنیان اتاق بازرگانی تهران در محل اتاق تهران برگزار شد. در این جلسه پلتفرم‌های سلامت الکترونیک در برابر نمایندگان وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو، در مورد چالش‌ها و مسائل و مشکلات‌شان بحث و گفتوگو کردند.
فروش اینترنتی دارو یکی از مسائلی است که قانون‌گذار و متولی این حوزه، وزارت بهداشت با تردید به آن می‌نگرد. البته در بیشتر کشورهای دنیا فروش اینترنتی دارو به فروش مکمل‌ها و ویتامین‌ها محدود شده است.
اندازه بازار سلامت کشور به قدری بزرگ است که چندین پلتفرم پزشکی آنلاین توسط بخش خصوصی طی چند سال اخیر ظهور کرده است. این پلتفرم‌ها خدمات گسترده پزشکی را از طریق اینترنت ارایه می‌دهند و فروش یا بهتر است بگوییم تحویل دارو یکی از خدمات آنهاست. بخش خصوصی معتقد به خلا قوانین و مقررات شفاف این حوزه است و از سویی وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو و دیگر نهادها بعضا برخورد قهری با پلتفرم‌ها داشته‌اند و هرازگاهی در رسانه‌ها صحبت از ممنوعیت فروش و یا عرضه اینترنتی دارو می‌شود.
اگر بخواهیم مهم‌ترین دغدغه‌های وزارت بهداشت به عنوان متولی این حوزه را جمع‌بندی کنیم می‌توان به کنترل کیفیت و ایمنی عرضه آنلاین دارو، جلوگیری از فروش داروهای تقلبی و بدون مجوز، مقررات مربوط به نسخه‌ها و مشاوره دارویی، حریم خصوصی و امنیت داده‌ها و توزیع و حمل دارو اشاره کرد.
در جلسه امروز که توسط اتاق بازرگانی تهران تدارک دیده شده بود، دو سوی درگیر این حوزه، یعنی قانون‌گذار و پلتفرم‌ها در برابر یکدیگر نشستند و در مورد چالش‌های‌شان با یکدیگر بحث و گفتوگو کردند.
در ابتدای این نشست آرش محبوبی، عضو هیات مدیره انجمن داروسازان تهران گفت: «فروش دارو در کشور، حوزه تخصصی سازمان غذا و دارو است. نهایتا این موضوع باید در سازمان غذا و دارو تصمیم‌گیری شود. سرانه تعداد داروخانه‌های سنتی هر ۴ هزار نفر یک داروخانه است که از استانداردهای دنیا جلو زده است.» محبوبی با اشاره به اینکه تکثر داروخانه‌ها در سطح کشور توسط حکمران اتفاق افتاده و مطلوب این انجمن نیست، تصریح کرد: «روش قیمت‌گذاری در ایران متفاوت است. ما یکی از ارزان‌ترین داروها را در دنیا داریم و کیفیت داروی‌مان هم از متوسط جهانی بالاتر است. سیستم پزشکی ما هر تکه‌اش از یک جا اخذ شده، قسمتی از NHS انگلستان و بخشی از فرانسه. کشورهای آسیایی شبیه‌ترین مدل به ما را دارند. ما الان در نسخ الکترونیکی وضعیت خوبی نداریم و سلامت مردم را به خطر انداختیم.»
مهدی خدادادی، مدیرعامل دکترساینا به عنوان نماینده بخش خصوصی با اشاره به مشکلات پلتفرم‌های سلامت تصریح کرد: «بخش خصوصی در حوزه دارو و نسخ الکترونیک شفاف است، اما متاسفانه رگولاتور توسط قانونی که آن را رعایت می‌کنیم به صورت ابزاری به ما فشار وارد می‌کند. ما هم معتقدیم پلتفرم صلاحیت تهیه دارو را ندارد و ما این کار را انجام نمی‌دهیم. نگاه ما این است که در قالب قانون عمل کنیم.»
شهرام حاج قربانی دبیر فدراسیون فناوری اطلاعات اتاق تهران عنوان کرد: «در این حوزه (فروش اینترنتی دارو) فقط دلیوری دارد انجام می‌شود. مثل اتفاقی که در حوزه‌ی غذا توسط اسنپ‌فود محقق شده است.»
میرکریمی، مدیرعامل پزشکت با اشاره به دشواری‌ها و چالش‌های فروش اینترنتی دارو گفت: «ما از قانون‌گذاران درخواست کمک داریم و قصد داشتیم وارد حوزه‌ی توزیع دارو بشویم، اما از ترس و تهدیدها وارد نشدیم.»
در ادامه مراسم نیما فاضلی، مدیرعامل دکتردکتر بیان کرد: «تعریف پلتفرم مشخص است و ما (پلتفرم‌ها) قرار نیست تمامی مشکلات حوزه سلامت را حل کنیم. این نگاه غلط است. او در ادامه گفت به جای اینکه بنشینیم دور هم و براساس درک خودمان تشخیص بدهیم که نیاز مردم چیست، باید با تحقیق در این مورد در راستای ارایه راه‌حل چالش باشیم.»
یکی از دغدغه‌های نمایندگان وزارت بهداشت در این جلسه این بود که پلتفرم‌های سلامت بنچ‌مارک‌های غربی را به عنوان الگوی خود در نظر گرفته‌اند، در صورتی که اکوسیستم دارویی ایران بیشتر شبیه کشورهای آسیایی است. فاضلی در این زمینه تصریح کرد: پاکستان، هند و امارات شبیه‌ترین اکوسیستم آنلاین دارویی را به ایران دارند. کشورهای شبیه به ما فقط آمازون و آمریکا نیستند.
حسین وطن‌پور، رییس هیات مدیره انجمن شرکت‌های دانش‌بنیان حوزه سلامت تهران در ادامه گفت: «سه ویژگی خوب در فناوری اطلاعات وجود دارد. هزینه پایین، سرعت بالا و سهولت دسترسی. در آمریکا هم این گونه نیست که این همه بازیگر اینترنتی دارو داشته باشیم. ولی در کشور ۸۰ میلیونی ما این تعداد بازیگر فروش آنلاین دارو وجود دارد. یکی از دغدغه‌ها در مورد دارو این است که مشابهات دارویی خیلی زیاد است و نیاز به مشاوره حضوری بیمار توسط داروخانه وجود دارد؛ در فروش آنلاین نمی‌توانیم با بیمار تماس داشته باشیم.» وطن‌پور تصریح کرد: وقتی اسنپ آمد فقط مسافرکشی می‌کرد، اما الان همه کاری می‌کند. در زمینه دارو ظرافت‌ها و متغیرهای بسیاری وجود دارد و مثل توزیع غذا و کالا نیست. همین الان در فروش حضوری دارو پرونده‌های شکایت را بروید و ببینید. کلی چالش وجود دارد در این حوزه، اما قابل حل است. ما باید برویم سراغ حاکمیت و مشکل‌مان را حل کنیم.
فرزین فردیس، عضو هیات رییسه اتاق بازرگانی تهران با اشاره به مقاومت بخش دولتی در برابر پلتفرم‌ها و استارتاپ‌های این حوزه گفت: «معتقدم در جلسات جوری حرف نزنیم که مسیر خیر بسته شود.» فردیس با اشاره به صحبت یکی از نمایندگان وزارت بهداشت در این جلسه که گفت پزشکان در پایان فارغ‌التحصیلی برای حفظ جان مردم قسم می‌خورند و سوگند یاد می‌کنند، پس محق ارایه این خدمات هستند و پلتفرم‌ها چون همچون پزشک‌ها قسم نمی‌خورند، پس صلاحیت ندارند، گفت: «چرا می‌گویید پلتفرم‌ها برای حفظ جان مردم قسم نخورده‌اند و جان مردم برای‌شان مهم نیست؟ مگر پلتفرم‌هایی نظیر دیجی‌کالا در د‌وران کرونا به حفظ جان مردم و توزیع ماسک در سراسر کشور با قیمت عادلانه کمک نکردند؟!»
در انتهای این جلسه مینا آژوغ، سرپرست اداره داروخانه‌ها و شرکت‌های پخش سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت گفت: «ما تاکنون ندیدیم که از سوی پلتفرم‌ها درخواست مجوز و رعایت چارچوب سازمان غذا و دارو ثبت شود. همین الان ما ۵ تا قانون داریم که برمبنای آن پلتفرم‌ها دارند خلاف قانون عمل می‌کنند. تاکنون هیچ پلتفرمی به سمت سازمان غذا و دارو نیامده تا چارچوب ما را قبول بکند. ما نمی‌توانیم دائما به دنبال پلتفرم‌ها باشیم و آنها باید به ما رجوع کنند. از زمانی که ما سر کار آمدیم سعی کردیم با پلتفرم‌ها همکاری کنیم.»
