معاملات تعهدی برای نخستین‌بار در ایران با مدل شرعی و قانونی مصوب شورای فقهی سازمان بورس ازسوی صرافی ارز دیجیتال نوبیتکس به اجرا درآمده و کاربران ایرانی می‌توانند به دور از ریسک‌های پلتفرم‌های خارجی، از سرویس‌های مالی که در بازارهای جهانی ارائه می‌شود، استفاده کنند.
موقعیت خرید و فروش تعهدی، موقعیتی است که کاربر با قرار دادن مبلغ ریالی یا تتری به‌عنوان وجه تضمین، از کاربران دیگر که دارایی خود را در استخر مشارکت قرار داده‌اند، وکالت خرید و فروش دارایی رمز ارزی را دریافت می‌کند. این سرویس از مدتی پیش با امکان استفاده از ضریب پنج در اختیار کاربران نوبیتکس قرار گرفته است.
معاملات تعهدی در بازارهای جهانی به‌عنوان مارجین شناخته می‌شوند، اما معامله تعهدی تفاوت‌های ماهوی با معامله مارجین دارد. در مارجین، کاربر با گرفتن قرض از بستر معاملاتی، می‌تواند به کمک اهرم تا چند برابر میزان دارایی خود معامله کند و سود خود را به همین میزان افزایش دهد. اما در معاملات تعهدی، چیزی تحت عنوان قرض و پرداخت سود در ازای این قرض وجود ندارد و کاربری که قصد دارد وارد معامله شود، با گذاشتن مبلغی به‌عنوان وجه تضمین، طی قراردادی در بستر پلتفرم، وکالت خرید و فروش با دارایی کاربری دیگر را که وکالت‌دهنده نام دارد، می‌گیرد و پس از بستن معامله، وجه وکلت‌گرفته‌شده را بازمی‌گرداند و در صورت کسب سود، بخشی از سود را به وکالت‌دهنده می‌دهد.
نحوه ورود به معاملات تعهدی
برای استفاده از قابلیت معاملات تعهدی در نوبیتکس، کاربر باید دارایی ریالی یا تتری خود را از کیف پول اسپات به کیف پول تعهدی خود انتقال دهد. برای این کار کافی است از پنل کاربری‌تان در نوبیتکس وارد کیف‌های من شده و روی گزینه انتقال کلیک کنید تا صفحه زیر باز شود. توجه داشته باشید که برای استفاده از قابلیت معاملات تعهدی، باید تمام شرایط و قوانین این معاملات توسط کاربر مطالعه و پذیرفته شود.
سپس کاربر می‌تواند در صفحه بازار و در سربرگ معاملات تعهدی، اقدام به خرید یا فروش تعهدی ارز دیجیتال (رمزدارایی) موردنظر خود کند. بازارهای واجد شرایط برای فعال شدن امکان معاملات تعهدی بر اساس میزان معاملات روزانه و ریسک فعال‌سازی از سوی نوبیتکس تعیین می‌شود. در حال حاضر اکثر بازارهای موجود به ریال و تتر واجد شرایط برای فعال‌سازی امکان معاملات تعهدی هستند. بسته به سطح مشارکت و میزان مبادلات هر کوین، به تدریج تمام کوین‌های موجود در بازار ریالی و تتری نوبیتکس برای استفاده در معاملات تعهدی در دسترس خواهند بود.
برای انجام معامله تعهدی بعد از انتخاب کوین مورد نظر و ضریبی که می‌خواهید برای معامله داشته باشید، طبق تحلیلتان روی گزینه خرید یا فروش کلیک کرده و وارد معامله شوید.
بعد از ثبت سفارش، کاربر باید منتظر پر شدن سفارشش باشد. اگر بخشی از سفارش یا تمام آن پر شود، موقعیت تعهدی آغاز خواهد شد. کاربر می‌تواند موقعیت را در قیمت موردنظر خود به پایان برساند. اما دو حالت دیگر نیز برای اتمام موقعیت وجود دارد؛ لیکویید شدن و انقضای موقعیت. در ادامه هر سه حالت را بررسی خواهیم کرد.
محدودیت زمانی، کارمزد تمدید وکالت و سهم استخر مشارکت
معاملات تعهدی در نوبیتکس دارای محدودیت زمانی است. هر موقعیتی که باز می‌شود، تا ساعت ۲۴ همان روز ادامه دارد. اگر در این مدت موقعیت تعهدی توسط کاربر به اتمام نرسد، به‌صورت خودکار برای روز بعد تمدید می‌شود. تمدیدِ زمان وکالت می‌تواند تا ۳۰ روز ادامه داشته باشد.
اگر کاربر موقعیت را در همان روز اول به اتمام برساند، کارمزدی از وجه تضمین کسر نخواهد شد و همچنین تمام سود موقعیت به کاربر تعلق خواهد گرفت. اما اگر موقعیت برای روزهای بعدی تمدید شود، کارمزد از آن کسر می‌شود. این کارمزد در موقعیت‌های ریالی به ازای هر یک میلیون تومان یا کمتر، ۱۰۰۰ تومن است و در موقعیت‌های تتری به ازای ۳۰ تتر یا کمتر، ۰.۰۳ تتر است. همچنین این کارمزد علاوه بر موققعیت‌های باز، به سفارش‌های باز هم تعلق می‌گیرد.
با تمدید شدن موقعیت، به ازای هر روزی که تمدید ادامه پیدا می‌کند، ۲ درصد از سود محقق‌شدهٔ موقعیت خرید به استخر مشارکت یا وکالتدهندگان تعلق می‌گیرد. این مبلغ بعد از اتمام موقعیت خرید محاسبه می‌شود. مثلا اگر موقعیت بعد از ۱۰ روز با ۵۰۰ تتر سود بسته شود، ۳۰ درصد از این سود که معادل ۱۵۰ تتر است به استخر مشارکت تعلق می‌گیرد. بدیهی است که اگر موقعیت با زیان بسته شود، مقدار ضرر از وجه تضمین وکالت‌گیرنده کسر می‌شود و استخر مشارکت و وکالتدهندگان سهمی از ضرر نخواهند داشت.
با پایان روز سی‌ام، اگر موقعیت توسط کاربر بسته نشود و یا لیکویید نشود، معامله به‌صورت خودکار به پایان می‌رسد و سود و یا زیان آن محاسبه می‌شود.
در صورتی که میزان ضرر موقعیت تعهدیِ باز با میزان وجه تضمین برابر شود، اصطلاحاً موقعیت لیکویید می‌شود. وقتی موقعیت لیکویید می‌شود، عملاً تعهد خرید به‌صورت خودکار از محل وجه تضمین انجام شده و موقعیت فروش بسته می‌شود، یعنی کل ضرر معامله از وجه تضمین کاربر کسر می‌شود.
لیکویید شدن از لحاظ عددی زمانی رخ می‌دهد که نسبت تعهد به ۱ رسیده باشد، اما برای پوشش ریسک‌های تغییرات شدید قیمت، در معاملات با ضریب یک زمانی که نسبت تعهد به ۱.۱ برسد، عملیات لیکویید شدن به‌صورت خودکار در نوبیتکس انجام خواهد شد و مقداری از وجه تضمین که باقی مانده است به کیف پول تعهدی کاربر بازگردانده می‌شود. نسبت لیکویید شدن برای ضرایب بالاتر متفاوت است.
