در سه سال گذشته میدان‌های تره‌بار یا فروشگاه‌های زنجیره‌ای شاهد صف‌های طولانی فروش گوشت با قیمت دولتی بوده‌اند. هر بار هم با شروع فروش گوشت به قیمت تنظیم بازار، فعالان حوزه استارتاپی و کاربران اینترنت می‌پرسند چرا دولت ترجیح می‌دهد فروش گوشت دولتی در مدل سنتی انجام شود؟ در حالیکه با فروش اینترنتی دسترسی مردم راحت‌تر است و خودش هم مطمئن می‌شود که توزیع گوشت درست انجام شده است. در این نوشته سعی داریم به این سوال مهم پاسخی شفاف دهیم.
مدافعان توزیع اینترنتی گوشت دولتی چه می‌گویند؟
قبل از هر چیز استدلال حامیان توزیع گوشت از طریق پلتفرم‌های فروش کالا را مرور کنیم. نکاتی که هر ساله تکرارش می‌کنند این است که با استفاده از فروشگاه‌های آنلاین می‌توان مطمئن بود که هر کد ملی به صورت منحصر به فرد خرید کند و حتی می‌شود دیتابیس کاملی بر اساس دهک بندی داد که کد ملی سرپرستان خانوار دهک‌های بالا امکان استفاده از گوشت دولتی را نداشته باشند. مساله اصلی مردم برای خرید گوشت با قیمت دولتی این است که اطلاع از زمان توزیع گوشت خودش یک رانت است.
فروشگاه‌های آنلاین این رانت را از بین می‌برند و بر اساس ترتیب درخواست‌ها گوشت را ارسال می‌کنند. در فروش اینترنتی سهمیه گوشت دولتی شان مصرف کننده حفظ می‌شود و دیگر صف‌های طولانی وجود نخواهد داشت. علاوه بر این، شهرها و محلات دور از مرکز هم فرصت برابری برای دریافت سهمیه خود دارند.
فقط در شهر تهران حدود ۳۰۰ بازار میوه و تره‌بار فعالیت دارند و توزیع مسئله جدایی است که در قیمت نهایی گوشت دولتی تاثیر می‌گذارد. خرید آن از بازار آنلاین خصوصی می‌تواند هزینه توزیع را هم کاهش دهد تا هم باری از دوش وزارت جهاد کشاورزی که مسئول این کار است بردارد و هم به چرخه بروکراتیک سازمانی آن سرعت بیشتری ببخشد.
چرا دولتی‌ها موافق نیستند؟
این بخش از نوشته شاید به مذاق مدیران و فعالان حوزه تجارت الکترونیک خوش نیاید، اما با کمی واقع‌بینی می‌توان دلیل اصلی اصرار دولت بر توزیع سنتی گوشت با قیمت دولتی را فهمید.
مدیران و مسئولان ستاد تنظیم بازار، وزارت جهاد کشاورزی و هر سازمان و نهاد درگیر در تامین گوشت با ارز دولتی آدم‌هایی نیستند که تابه‌حال از دیجی‌کالا یا اسنپ مارکت خرید نکرده باشند. آنها به خوبی از مزایای توزیع اینترنتی گوشت دولتی باخبر هستند. حتما زورشان می‌آید وقتی در رسانه‌ها طوری در موردشان حرف می‌زنیم که انگار در دهه شصت فریز شده‌اند و چیزی جز صف فروش کالای دولتی را بلد نیستند.
پاسخ ساده این است که تفاوت قیمت گوشت دولتی با گوشت آزاد که نزدیک به سه برابر رسیده است و مثل همه حوزه‌های دیگر تصمیم بزرگ دولت این است که نرخ آزاد گوشت را غیرواقعی نشان دهد. چاره کار را هم در این دیده که با توزیع محدود گوشت با قیمت پایین شاهد ادعای خود را پیدا کند. تصور کنید اگر توزیع گوشت دولتی اینترنتی می‌شد به سادگی حجم کم گوشت توزیع شده شفاف می‌شد و دیگر نمی‌شد گرانی گوشت را انکار کرد.
جالب اینکه دو سال پیش وزارت جهاد کشاورزی توزیع اینترنتی گوشت را به یک پلتفرم بی‌نام و نشان واگذار کرد. ابتدا تصور اختصاص رانت بود اما بعد از ثبت نام و واریز پول متوجه می‌شدید که اصلا گوشتی در کار نیست و بعد از یک ماه به سختی پول اولیه را پس می‌دادند.
آن پلتفرم هم صدایش درنیامد و در نمایش دولتی توزیع گوشت مشارکت خوبی داشت. اما این تصور که پلتفرم‌های بزرگ اینترنتی در این نمایش شرکت کنند سخت است.
بنابراین اگر روزی دیدید می‌توانید گوشت با نرخ دولتی را در تمام فروشگاه‌های اینترنتی سفارش دهید، مطمئن شوید که قیمت واقعی گوشت همان نرخ دولتی است ولی تا آن موقع از مدیران ستاد تنظیم بازار انتظار نداشته باشیم بی‌خیال صف‌های فروش گوشت و روش قدیمی خود شوند.
